Opis:

Publikacja jest dostępna wyłącznie w wersji elektronicznej - Pomorska Biblioteka Cyfrowa.

Profil naukowy autora (MOST Wiedzy): Jacek Krenz

Wiele już powiedziano na temat roli znaczeń i sposobów ich traktowania w twórczości architektonicznej, lecz problem ten jest na tyle ważny dla istoty architektury, że wymaga ciągłej weryfikacji. Tym bardziej, że gwałtowne zmiany społeczne ostatnich lat powodują zmiany w sposobie pojmowania określonych treści, znaczeń i symboli. Największe dzieła architektury w sposób mistrzowski rozwiązują nie tylko problemy warsztatowe, ale także trafiają do odbiorcy, gdyż niosą z sobą przekaz pełen znaczeń, odwołując się do jego wiedzy i wyobrażeń, poruszając jego myśli, odczucia, emocje. Warstwa znaczeniowa została w nich świadomie zastosowana jako język, kod, system znaków, dzięki czemu poszerza się ich wymiar o notacje i konotacje, a wszystko po to, by forma była czym. więcej niż tylko czystym tworem przestrzennym. Warstwę znaczeniową możemy rozpatrywać na trzech poziomach: intencji, jak twórca pragnie wyrazić, jej formalnej realizacji i wreszcie . sposobu jej odczytywania przez odbiorcę. Znaczenia zawarte w architekturze omówione zostały z podziałem na znaczenia denotujące bezpośrednio dzieło architektoniczne, jego istotę i strukturę, jego cel, sens i funkcje, oraz znaczenia konotujące inne rzeczy, idee, zjawiska, pojęcia, postaci. Przedstawione zostały sposoby przejawiania się znaczeń w architekturze na przykładach dzieł współczesnej architektury na świecie oraz własnych projektów i realizacji. Cechą wspólną przedstawionych powyżej obiektów jest to, że w ich formach architektonicznych zostało zawarte – i wyrażone symbolicznie – określone przesłanie, dzięki czemu stały się one elementami znaczącymi w przestrzeni egzystencjalnej. Dla osiągnięcia tego celu architekci posługują się różnorodnymi środkami: metaforą, symbolem, tradycja, kanonem, stylem, gestem, odniesieniem, zapowiedzią, innowacją, a nawet grą, pozorem czy ironią. Wielorakość tych środków odpowiada złożoności współcześnie przekazywanych treści. Warstwa znaczeniowa najczęściej ujawnia się w ogólnym wyglądzie budynku, czasem tylko w detalach, a zdarza się, że jest ukryta w strukturze budynku, geometrii planu, składni elementów. Znaczenia mogą być odczytywane w cechach zastosowanych materiałów i technologii, w grze światła, koloru, dźwięków, a nawet zapachów. Można je odczytać także ze sposobu, w jaki budynek nawiązuje dialog z otoczeniem. Architekci uzbrojeni w arsenał niemal nieograniczonych możliwości technologicznych i materiałowych w rzeczywistości staja się reżyserami nowych przestrzeni egzystencjalnych. Tu właśnie tkwi szansa: architektura – zamiast pogłębiać technokratyczną samotność człowieka – może, i powinna, budować nowe wzory nie tylko mierzone wartością estetyczną, ale i etyczną, wyrażającą wszelkie aspekty kulturowe i aspiracje duchowe. Wartości duchowe, intelektualne, emocjonalne wpisane w formę i przestrzeń poprzez określone zabiegi architektoniczne stają się komunikatem płynącym od twórców ku odbiorcom, który posiada nieograniczoną zdolność kreowania nowych światów.